Playing for Change

Interview met Whitney Kroenke door Felicity Eliot

(ingekort, zie Share Nederland jan./feb. 2011 voor de integrale tekst)

Producer en bekroond filmregisseur Mark Johnson kreeg toen hij in 2001 door een straat in Santa Monica liep een ingeving. Hij hoorde een mooie stem een unieke versie van het welbekende liedje “Stand by me” zingen. Die weemoedige, roerende stem was van Roger Ridley, een straatmuzikant die zaterdags altijd in Santa Monica te vinden is. Waarom niet straatmuzikanten uit allerlei staten in de VS filmen en opnemen?

Mark besprak dit idee met Whitney Kroenke en al pratende ontstond het project dat Playing for Change (PFC; vrij vertaald: ‘Muziek voor de verandering’) werd. Whitney, altijd idealistisch en vastbesloten om iets te betekenen voor de wereld, heeft een toneel- en choreografie achtergrond. Na het volgen van een toneelcarrière in de kleine Newyorkse zalen en in Londen, keerde Whitney terug naar Los Angeles “om zich te concentreren op het maken van vooruitstrevende films en toneel, in de richting van positieve sociale verandering. Toen Playing For Change zich uitbreidde, werd Whitney in 2007 directeur van de Stichting Playing For Change (PFCF). Felicity Eliot interviewde haar voor Share International.

Share International: Playing for Change bestaat nauwelijks tien jaar en jullie hebben al zo veel bereikt. Als mede-oprichter heb je het oorspronkelijke idee zien groeien en veranderen. Kregen jij en Mark Johnson echt al pratend het idee?

Whitney Kroenke: Ja, zo ging het echt. Het is eigenlijk negen jaar geleden dat we Playing for Change startten. Het begon heel langzaam en groeide organisch. Ik was toen 23 jaar, optimistisch. Ik was zeer geïnteresseerd in kunst in het publieke domein en kunstvoorstellingen op straat. We hadden echt geen idee waar het toe zou leiden en waar we terecht zouden komen, anders dan het idee om een documentaire te maken die straatmuzikanten liet zien.

SI: Dus het idee om mensen over de hele wereld door muziek met elkaar in verbinding te brengen, kwam later?

WK: We probeerden heel open te blijven voor alle mogelijkheden en de dingen natuurlijk, organisch, te laten verlopen en zich te laten ontwikkelen. We waren geduldig en lieten de dingen op hun beloop; ik denk dat ons werk daarom weerklank vindt bij mensen. Het werk dat de meeste mensen met PFC associëren, kwam later.

SI: Kun je de missie van PFC kort uitleggen?

WK: Zoals je al zei, veranderde onze aanvankelijke opzet, het maken van een documentaire, langzamerhand in een multimedia-beweging; het doel is mensen met elkaar in contact brengen, mensen inspireren, met name kinderen, en we geloven dat vrede bereikt kan worden door muziek. We zijn ervan overtuigd dat muziek de kracht heeft om barrières en grenzen te slechten; het brengt mensen tot elkaar. En door ons werk hebben we gezien dat muziek afstanden tussen mensen overwint. Hoe verschillend hun achtergrond ook is – nationaal, politiek, economisch, geestelijk of ideologisch – we hebben ervaren dat muziek verheft en ons als één mensenras bijeenbrengt.

SI: Dus geleidelijk breidden jullie ideeën zich uit en dachten jullie eraan om muzikanten, die jullie in de Verenigde Staten aan het opnemen en filmen waren, te koppelen aan andere muzikanten in de hele wereld?

WK: Ja. We wilden iets doen met het idee om mensen door middel van muziek met elkaar in contact te brengen.

SI: Ik las dat je besloot naar Zuid-Afrika te gaan en dat daar het idee van een muziekschool ontstond? Dat lijkt een grote en verrassende stap?

WK: Het was heel vreemd; Mark had van zijn broer een foto gekregen uit het boek A Day in the Life of Africa (‘Een dag in het leven van Afrika’); het was een foto van een groep muzikanten tijdens de apartheidsperiode, buiten in een township bij Kaapstad in Zuid-Afrika. Mark was gefascineerd door de foto en had hem thuis aan de muur hangen. We begonnen met wat onderzoek naar de muziek van de townships in Zuid-Afrika en realiseerden ons dat dit een geweldige manier zou zijn om mensen te verbinden – door hun voorstellingen aan elkaar te koppelen. Dus door die foto besloten we te beginnen. En, we hebben een van die muzikanten op de foto ook echt gevonden! Zijn naam is Pokei Klaas en onze eerste muziekschool werd op een stuk land van hem in de township Gugulethu gebouwd.

Gugulethu is wat in Zuid-Afrika bekend staat als een ‘township’, maar wat in werkelijkheid een sloppenwijk is. In de jaren van de apartheid en rassenscheiding waren dit de ghetto’s waar zwarte mensen in erbarmelijke omstandigheden leefden. Zelfs in het Zuid-Afrika van na WK voetbal worden toeristen die in Kaapstad arriveren, rechtstreeks van het splinternieuwe internationale vliegveld, met deze sloppenwijken geconfronteerd.

Hier is het waar de Stichting PFC (PFCF) in het voorjaar van 2008 ging helpen met de bouw van een muziekschool voor de kinderen en jongeren van Gugulethu en begin 2008 werd de muziekschool Ntonga geopend. Muziekinstrumenten werden door de PFCF verstrekt en na schooltijd loopt het gebouw vol met kinderen. De lokale bevolking zegt dat de school hoop brengt en de mogelijkheid van een toekomst in een gebied dat nog steeds kampt met alle problemen die armoede en marginalisering met zich meebrengen – drugs, ziekten en misdaad.

WK: Ntonga is niet alleen een muziekschool, het is ook een gemeenschapscentrum geworden en brengt mensen samen. Gastmusici geven er voorstellingen voor de kinderen en de lokale bevolking.

SI: Ik heb begrepen dat de PFCF nu zeven programma’s heeft, 600 leerlingen – op ongeveer zeven of acht plekken in de wereld, klopt dat?

WK: Ja, in zeven verschillende plaatsen; vier op het Afrikaanse continent – in Zuid-Afrika, Ghana, Mali en Rwanda – en in Patan en Kathmandu (Nepal). Onze tweede school staat in Tamale (Ghana). Het gebouw van de Bizung School werd in februari 2010 voltooid. Er werden leraren in dienst genomen, 150 kinderen schreven zich in en het lesprogramma begon twee maanden later. De kinderen leren er drummen, dansen, xylofoon en gonje (viool met één snaar) spelen en zingen. Voor veel leerlingen aan de Bizung School voor Muziek en Dans is dit de allereerste keer dat ze naar school gaan; er zijn momenteel in het noorden van Ghana geen scholen waar geen schoolgeld betaald hoeft te worden….

SI. Krijgen jullie weleens opmerkingen van mensen die zeggen dat muziek wel mooi is, maar hoe helpt het bijvoorbeeld mensen die geen schoon water hebben?

WK: Ja, en dat is iets waar we aandacht aan willen besteden. We willen eerst tegemoet komen aan de basisbehoeften van mensen. We willen contact- of ingangspunten zijn voor verschillende vormen van hulp, waaronder water- en elektriciteitsvoorziening en gezondheidszorg. In Mali zijn we bezig om samen met de lokale bevolking te proberen de watervoorziening op te zetten, om de lokale geboortekliniek te verzekeren van water, zonnepanelen te installeren enz.. We willen daar niet alleen maar aankomen om muziekinstrumenten uit te delen, terwijl de mensen er geen water hebben….

Zie voor meer informatie: www.playingforchange.org; playingforchange.com.

Noot: Er zijn veel meer inspirerende verhalen te vertellen over het werk van Playing for Change met haar verschillende programma’s. Een bezoek aan hun website is een ontroerende, opwekkende en vreugdevolle ervaring. De Stichting Playing For Change is een non-profit organisatie die wordt ondersteund door de zusterorganisatie Playing ForChange.com, die helpt fondsen te werven door de verkoop van hun producten. PFCF steunt voornamelijk op giften.