Steun voor de rechten van straatkinderen

Op 12 april 2014 was de Internationale Dag van het Straatkind. In het VK werd in 2011 een Consortium voor Straatkinderen (CSC) opgericht, dat een wereldwijd netwerk vertegenwoordigt dat de stemmen van straatkinderen laat horen, hun rechten ondersteunt en hun leven verbetert. CSC brengt samen met vijf leden van het netwerk Children’s Voices uit, een blad dat het zelfbeeld van straatkinderen, hun toegang tot hulpverlening en hun vermogen om hun rechten te laten gelden onderzoekt. In maart 2012 werd het eindrapport “Bescherming en ondersteuning van de rechten van kinderen die op straat werken en/of leven” uitgebracht en aangeboden aan de Raad voor de Mensenrechten van de VN (UNHRC), gesubsidieerd door UNICEF, het VN-noodfonds voor kinderen. De VN Commissie inzake de Rechten van het Kind werkt een ‘Algemene notitie over kinderen in straatsituaties’  uit. Dit document moet na goedkeuring dienen als leidraad voor regeringen wereldwijd voor de invoering van de Rechten van het Kind met specifieke verwijzing naar straatkinderen.
Naar schatting van CSC en UNICEF groeien wereldwijd 100 miljoen kinderen jonger dan 18 jaar dakloos op in de straten van de grote steden, maar een exact actueel aantal is onmogelijk te bepalen, en het zal waarschijnlijk nog toenemen. Het zou kunnen dat de cijfers gebaseerd zijn op het groeiend bewustzijn in de samenleving van het bestaan van straatkinderen.
Kinderen belanden door tal van redenen op straat: huiselijke, economische of maatschappelijke ontwrichting, politieke onrust, seksueel, fysiek of emotioneel misbruik. Een aantal kinderen in delen van Congo en Oeganda, die ervan verdacht worden heksen te zijn, worden gedwongen het huis te verlaten. De overgrote meerderheid is te vinden in Afrika, oost-Europa, India en zuidoost-Azië, maar de aantallen in de ontwikkelde landen nemen toe.
Om de wereldwijde bewustwording verder te vergroten vond in april 2014 in Rio de Janeiro de Wereldbeker voor Straatkinderen plaats, gesponsord door Save the Children. 230 Voormalige straatkinderen in de leeftijd tussen 14 en 17 jaar namen deel aan de voetbalwedstrijden; zij vertegenwoordigden 19 landen, waaronder de VS. Het programma duurde 10 dagen en besteedde door middel van verschillende activiteiten aandacht aan samenwerking, oriëntatie en plezier, en de kinderen kwamen uiteindelijk in contact met de lokale bewoners tijdens een kunstfestival. Paus Franciscus en prins William sloten zich aan bij David Beckham, Pele en voormalig aartsbisschop Desmond Tutu bij het uitspreken van hun steun aan het evenement. (Bronnen: streetchildren.org; guardianlv.com; streetchildworldcup.org)

Leesrevolutie in het mobiele tijdperk

Een onlangs verschenen rapport van UNESCO wijst op de voordelen van het project Worldreader Mobile. Lezen in het mobiele tijdperk: een studie van het mobiele lezen in ontwikkelingslanden bevestigt dat lang bestaande belemmeringen voor alfabetisering zijn afgenomen, dankzij de verspreiding van goedkope mobiele technologie. Eenvoudige mobiele telefoons bieden een nieuwe, betaalbare en eenvoudig te gebruiken vorm van toegang tot lectuur. Ofschoon online technologie in elk opzicht grote veranderingen met zich meebrengt, zijn er nog wel hiaten. Slechts 40 procent van de wereldbevolking is ‘online’ en in 2013 werd internet in ontwikkelingslanden door 16 procent minder vrouwen dan mannen gebruikt. Vooral geografische ongelijkheid is opzienbarend. In Afrika is nu slechts 7 procent van de huishoudens aangesloten op internet, tegenover 77 procent in Europa. Hoewel internettoegang via vaste telefoonverbindingen de toegang tot tekst zeker heeft uitgebreid, is het nauwelijks een wondermiddel. Veel mensen hebben geen toegang tot computers en boeken, en blijven dus afgesneden van tekstuele informatie die fundamenteel is voor onderwijs, werkgelegenheid en betrokkenheid bij de wereld in het algemeen.
Het onderzoek, een samenwerking tussen UNESCO, Nokia en de liefdadigheidsinstelling Worldreader, duurde een jaar en besloeg zeven ontwikkelingslanden (Ethiopië, Ghana, India, Kenia, Nigeria, Pakistan en Zimbabwe). Er zijn sterke aanwijzingen dat de voordelen van mobiel lezen langdurig en verregaand zijn, met de potentie om de geletterdheid te verbeteren, onderwijskansen te verhogen en het leven van mensen ten goede te veranderen. Uit recente gegevens van de VN blijkt dat van de naar schatting 7 miljard mensen op Aarde, meer dan 6 miljard nu toegang hebben tot een werkende mobiele telefoon. Gezamenlijk vormen mobiele apparaten de meest alomtegenwoordige informatie- en communicatietechnologie (ICT) uit de geschiedenis. Belangrijker nog, ze zijn er in overvloed op plaatsen waar boeken schaars zijn. Ofschoon mobiele telefoons nog steeds voornamelijk gebruikt worden voor basiscommunicatie, bieden ze ook – en in toenemende mate –toegang tot lange tekstbestanden. Voor een fractie van de kosten van een fysiek boek is het via een mobiel apparaat vaak mogelijk om toegang te hebben tot hetzelfde boek. Dit vermogen is ook niet beperkt tot smartphones: tegenwoordig kunnen zelfs de voordeligste mobiele telefoons gebruikers toegang geven tot boeken. Overal in ontwikkelingslanden is er bewijs van vrouwen en mannen, meisjes en jongens die meerdere boeken en verhalen op mobiele telefoons lezen die voor minder dan 30 Amerikaanse dollar gekocht kunnen worden. Daarnaast geven gebruikspatronen reden tot optimisme over het effect van het mobiele lezen op de alfabetiseringsgraad onder gemarginaliseerde groepen. Vooral vrouwen lijken mobiele apparaten te gebruiken als toegang tot lectuur, ondanks dat ze zelf minder gsm’s bezitten.
Uit onderzoeksgegevens blijkt dat mannelijke mobiele lezers in de onderzochte landen in absolute termen de vrouwelijke mobiele lezers enorm overtreffen. Gemiddeld zijn er ongeveer drie mannelijke mobiele lezers tegenover iedere vrouw. De kloof tussen de geslachten is het kleinst in Nigeria en Zimbabwe, waar de verhouding mannen-vrouwen twee op één is. De meest uitgesproken verschillen bestaan in Ethiopië en India, waar de verhouding mannen-vrouwen negen op één is.
De bevindingen uit het rapport zijn belangrijk. UNESCO heeft onder andere gevonden dat mensen meer lezen als ze op mobiele apparaten lezen, dat ze meer van het lezen genieten, en dat mensen vaak boeken en verhalen voorlezen aan kinderen vanaf mobiele apparaten. Het onderzoek toont aan dat mobiel lezen een veelbelovend, zij het nog onderbenut, pad naar tekst is. Het is niet overdreven om te stellen dat als iedereen op de planeet begreep dat zijn of haar mobiele telefoon – gemakkelijk en goedkoop – zou kunnen worden omgezet in een bibliotheek vol boeken, de toegang tot tekst niet zo’n lastige hindernis naar geletterdheid meer zou zijn. Naar schatting 6,9 miljard mobiele abonnementen zouden directe toegang tot digitale boeken verschaffen.
Het onderzoek laat regeringen ook zien dat digitale bibliotheken en initiatieven tot mobiel lezen grotere invloed kunnen hebben dan de traditionele gedrukte interventies. In wezen werpt het onderzoek licht op een nieuwe strategie om tekst tot de mensen te brengen die dat het meest nodig hebben. (Bron: worldreader.org; unesdoc.unesco.org)