Macht van het volk laat handelsverdrag EU en VS ontsporen
Over heel Europa neemt het anti-TTIP sentiment toe en heeft het zijn uitwerking. In april 2016 gingen duizenden in Europa de straat op om te demonstreren tegen wat het grootste handelsverdrag ter wereld zou kunnen worden, het Trans-Atlantisch handels- en investeringsverdrag (TTIP) tussen de VS en de Europese Unie. In Duitsland is het verzet tegen TTIP fel, met tienduizenden mensen die overal in het land protesteerden. Volgens de organisatoren woonden 90.000 mensen de twee dagen durende protestbijeenkomst in Hannover bij. Er waren ook demonstraties in andere Europese steden, in Brussel 2000 deelnemers, in Madrid en Helsinki 1000, en in Warschau en Praag ongeveer 300.
Het verdrag tussen de EU en de VS zou niet alleen de reeds lage handelstarieven tussen de twee partijen drastisch verlagen maar, zeggen critici, ook overheidsbesluiten inzake veiligheid en milieu ondermijnen ten dienste van bedrijfsbelangen in veelal supranationale verbanden. Het maakt het voor ondernemingen mogelijk om regeringen te vervolgen in tribunalen die boven nationale wetgevingen staan. Betogers hielden posters omhoog met “Hoed je voor de TTIP-val – ondernemingen winnen, mensen verliezen!” Er is boosheid over de geheimzinnigheid die de onderhandelingen over TTIP omgeeft. “Het TTIP tussen het Amerikaanse continent en Europa is bijzonder gevaarlijk voor de democratie, voor onze natuur en de rechten van werknemers,” aldus een demonstrant. “Wij zouden deel van de onderhandelingen moeten uitmaken. Ze creëren met afgevaardigden van ondernemingen in geheime achterkamertjes achter onze rug om een tweede rechtssysteem. Daarom ben ik categorisch tegen het TTIP,” zegt een andere demonstrant.
Een belangrijke zorg is dat de TTIP-overeenkomst ook de milieuwetgeving zou ontregelen. De milieugroep Greenpeace heeft 250 pagina’s van de TTIP-documenten gelekt. TTIP kan bestaande maatregelen ter bescherming van de consument ongedaan maken en zou zelfs de verplichtingen van de Parijse klimaatovereenkomst kunnen negeren, aldus Greenpeace. In Nederland willen kiezers een referendum over TTIP, in verband met twijfel over de toekomst van het vrijhandelsverdrag tussen de VS en de EU. Er zijn al zo’n 100.000 Nederlandse kiezers die een petitie getekend hebben om een referendum over TTIP te eisen. Er zijn 300.000 ondertekenaars nodig om een niet-bindende stemming over het onderwerp te organiseren.
In zijn artikel voor de Britse krant The Guardian (VK) ‘Veranderen protesten nooit iets? Kijk hoe TTIP is ontspoord’ pleit journalist Owen Jones voor protesten van het publiek. “De macht van het volk heeft deze transatlantische valstrik als uitdaging op zich genomen en het ziet ernaar uit alsof ze aan de winnende hand is. Het zou ons allemaal moeten inspireren.” Jones stelt dat “dat beruchte voorstel voor een handelsovereenkomst die nog gigantische ondernemingen nog grotere macht geeft, zwaar gewond is”, op de knieën gebracht door doorlopend wijdverspreid protest van het volk. TTIP werd verder getroffen doordat honderden documenten die uit de onderhandelingen gelekt werden, onthulden dat de realiteit nog erger zou zijn dan gevreesd en nu is de Franse regering gedwongen te suggereren dat ze de overeenkomst wellicht zal blokkeren. De documenten laten zien dat Amerika actief probeert Europese verordeningen inzake de veiligheid van consument en milieu af te zwakken. Om in de toekomst zelfs maar een verordening aan te kunnen nemen, zou de EU gedwongen worden om de Amerikaanse autoriteiten en Amerikaanse ondernemingen erbij te betrekken en op die manier de eigen nationale soevereiniteit inperken.
De macht van het volk was ervoor nodig. Leden van het Europese Parlement hebben blootgestaan aan krachtig lobbywerk van boze burgers. Zonder deze druk van het volk zou TTIP zeker zonder enige kritische blik aangenomen zijn – met rampzalige gevolgen. (Bronnen: euractiv.com; democracy now.org; BBC; The Guardian, VK)