Als eerbetoon aan Benjamin Creme, een kunstenaar die zijn tijd ver vooruit was, heeft Share International speciaal een katern gewijd aan zijn schilderijen en ontwikkeling als kunstenaar. Een aantal artikelen, elk met verschillende benadering en reikwijdte, belichten verschillende aspecten van zijn werk en buitengewone bijdrage. Het bevat intrigerend en nieuw autobiografisch materiaal dat Benjamin Creme’s intieme verstandhouding met zijn Meester zichtbaar maakt en hoe dat zijn schilderijen die buitengewone energie uitstralen, doordrong en bezielde. Hier volgen fragmenten uit enkele van deze artikelen die deze uitgave echt tot een verzamelobject maken.

Benjamin Creme – een esoterisch kunstenaar die zijn tijd ver vooruit was
door Phyllis Power

Rond 1964 maakte de kunst van Benjamin Creme een radicale verandering door. Dit was een periode in zijn leven die zich afspeelde tussen zijn belangrijke belofte om voor Maitreya te werken, nadat zijn eigen Meester hem telepathisch benaderd had, en voor hij tijdens een periode van intensieve training gevraagd werd om dit werk vanaf 1972 volledig op zich te nemen. BC’s contact met zijn Meester was nog privé en persoonlijk en hij sprak er zelden over. Hij had nauw samengewerkt met de Ruimtebroeders maar dat was nu afgerond. Gedurende ongeveer 10 jaar was hij relatief vrij om zich op het schilderen te concentreren. De schilderkunst van Benjamin Creme was, zoals hijzelf zei, een persoonlijke gave waarmee hij geboren werd en waar hij al vroeg in zijn leven van op de hoogte was. Toen hij 13 was vond hij toevallig op de grond een stompje zacht potlood en ontdekte hoe goed hij daarmee licht en schaduw kon weergeven en zijn tekenleraar was hier lovend over. Het was een openbaring voor hem. Heel veel later kwam hij er pas achter dat zijn Meester het potlood daar had neergelegd – maar vanaf die tijd was hij vastbesloten dat zijn roeping schilder was en hij werkte er hard voor, zonder aanmoediging van zijn familie… De portretten die BC maakte toen hij begin 20 was, waren vaak enigszins kubistisch van stijl en toonden buitengewone rijpheid en talent. Vele ervan hadden een nogal bijzondere aantrekkingskracht op de toeschouwer: een samengaan van nauwkeurige, zorgvuldig vervaardigde formele gelaatstrekken en een ontwapenende tederheid. In de twintig jaar die volgden schilderde hij voornamelijk portretten en later landschappen. En hoewel het contact met zijn Meester nog niet bewust was, was deze nooit ver weg, wat duidelijk te zien is in BC’s schilderij ‘The Prophet’ uit 1942, gemaakt toen hij nog maar 20 was.

Moderne mandala’s De verandering in BC’s werk vanaf circa 1964 was ingrijpend: van de abstracte landschappen die hij eerst schilderde ging hij over op wat nu bekend staat als zijn ‘esoterische’ kunst, waar de lezers van Share International mee vertrouwd zijn en die hij presenteert in het boekje dat is uitgegeven door de Japanse groepen die zich bezighouden met de kunstdrukreproducties van zijn schilderijen. BC omschrijft veel van zijn latere werk als moderne ‘mandala’s: schilderingen die op symbolische wijze aspecten van het universum uitbeelden en door de vrijgave van de energie die in hun vormen besloten ligt, gebruikt kunnen worden als onderwerp voor meditatie en grotere verlichting. Het zijn schilderijen die de kijker een ervaring kunnen geven vergelijkbaar met die van een diepe meditatie, wanneer men een gewaarwording van eenheid met het onderwerp van contemplatie heeft en daarmee van eenheid en verbondenheid met alles wat bestaat. Deze ervaring van eenheid is voor BC wat schoonheid is, die in alle aspecten van het leven te vinden is: “Schoonheid is een uitdrukking van een goddelijk idee en wanneer onze uitdrukking tot de onthulling van de idee leidt, ontstaat schoonheid. Dit is wat achter alle grote kunst, muziek, poëzie en literatuur ligt, achter alle grote wetenschappelijke ontdekkingen in de wereld, achter alle grote intuïtieve denkbeelden, in religieuze termen, over de aard van de werkelijkheid waarin we leven. Dat alles brengt een schoonheid tot stand, een goddelijke uitstraling, die alleen wordt gevonden wanneer je aan de hoogste, geheimzinnigste delen van het leven raakt.” (Benjamin Creme, De Kunst van Samenwerking) …. De mandalaschilderijen die BC nu begon te maken waren van een specifiekere spirituele intentie en door deze mandala’s als hulpmiddel bij meditatie te gebruiken, geven ze de toeschouwer inzicht in het universum van esoterische lering en een ervaring van eenheid. BC’s uitleg van de ‘Open Mandala’ gaat verder door zich te richten op de energie die uitstraalt vanuit de ‘Leegte’ zoals die in het schilderij wordt weergegeven en die, op zijn beurt, een wederkerige energetische respons in de toeschouwer oproept: “Zwevend in de ruimte toont ‘Open Mandala’ de toeschouwer een leegte die de aandacht trekt en in de Leegte van de Kosmos vasthoudt. Met de aandacht in het midden van het schilderij, roept de Leegte de aspiratie en het verlangen van de toeschouwer op naar eenheid met alle dingen. Als reactie geeft de Leegte haar energie vrij die de aspiratie en het verlangen naar eenheid van de toeschouwer stimuleert en vernieuwt. Het is een dynamisch hulpmiddel voor meditatie dat, indien serieus en met regelmaat gebruikt, een opwekkende stimulans voor vooruitgang is.” (De Esoterische kunst van Benjamin Creme) …. De rol van de Meester “[Mijn Meester] heeft mij enorm beïnvloed. Er is een serie grote schilderijen en Hij zei: “Je schilderijen zijn te klein.” Hij gaf me ideeën voor grote schilderijen die ik zonder de suggestie van de Meester nooit gemaakt zou hebben. Hij heeft de hand in elk schilderij dat ik maak… Ik schets en teken en Hij werkt door mijn hand heen. Ik laat Hem het werk doen, weet je, zomaar. Hij kan veel beter tekenen dan ik, en ontwerpen en ga maar door en ik eindig met een groot, breed opgezet interessant symbool. Maar ik moest het doen. De Meester geeft de eerste impuls om het te gaan doen en misschien geeft Hij een opzetje hoe het gaat worden en zo verder. Maar ik moet het schilderen, de kleuren vinden, de verhoudingen en dat allemaal. Maar Hij heeft er zozeer de hand in gehad dat het met Zijn energie is geladen. En zo zijn al mijn schilderijen geladen, en als mensen ernaar kijken, als zij er 5 of 6 minuten naar kijken, serieus kijken, niet kijken naar iets speciaals maar er gewoon naar kijken, dan gaat er voor de Meester een deur open. Hij wordt aangetrokken doordat zij naar mijn schilderij kijken en Hij kan hen zien en ziet wat ze nodig hebben, waar Hij iets aan kan doen, dat kan gaan om genezing, een of andere stimulans. Hij kan ze energie geven, als mensen mediteren kan Hij dingen doen die zij zelf niet kunnen. Het is werk dat we samen doen, de Meester en ik.”

Benjamin Creme in zijn studio met zijn schilderij ‘The Prophet’ (1942)

‘The Prophet’ (1942)

BC: “Mijn Meester vertelde me onlangs dat hij het in mijn denken prentte; het is een profeet. Het is een zeer krachtig schilderij. Het is een oude man met een lang gezicht, hij kijkt recht voor zich uit, een hand wijst naar voren, in de ander houdt hij een boek omhoog en hij heeft een ding over zijn schouder van een vroegere profeet… Ik wist niet dat ik een profeet zou worden maar dat is wat ik sinds 1975 doe, en ik had geen idee waarom ik ‘The Prophet’ schilderde; het zou nooit bij mij opgekomen zijn en ik heb geen idee waarom ik het deed, maar ik deed het en dat is waarom.” (December 2013)